Door Jorien van den Heuvel, Cut The Red Tape
Het is een kritieke periode in de evenementensector. Na een lange sluiting is er eindelijk beweging. De toekomstige koers van de evenementensector ligt in handen van overheid en branchevertegenwoordigers.
Het Fieldlab Evenementen voert de komende tijd namens hen experimenten uit om te komen tot bouwstenen voor veiligheid. In samenwerking met de overheid en een breed scala aan deskundigen onderzoeken ze mogelijkheden om veilige evenementen te organiseren in 2021. De inzichten uit de onderzoeken zullen ene plek krijgen in een landelijk toetsingskader rond infectieziekten.
Tim, woordvoerder van het Fieldlab Evenementen, gaf in een telefoongesprek aan dat het voor hen te vroeg is om conclusies te trekken over het toetsingskader voor veiligheid in 2021. Toch wordt in de media en door diverse grote partijen gespeculeerd over vaccinaties en sneltesten als onderdeel van ‘Covid-safe’ evenementen (1, 2).
In deze blog leg ik uit waarom dit een gevaarlijke ontwikkeling is. Verder roep ik brancheverenigingen, organisatoren en overheidspartijen op om geen overhaaste besluiten te nemen, maar om hun veiligheidsplan te bouwen op het meest belangrijke fundament: de risicoanalyse.
Erop of eronder
De evenementensector wil vooruit. Om evenementen te kunnen organiseren in het voorjaar van 2021 moet zo snel mogelijk worden gestart met investeren in artiesten, huur, decor enzovoorts. Het planningsproces zal waarschijnlijk langer duren dan in voorgaande jaren. Met groen licht van de overheid zal er een run komen op aannemers, artiesten en goede crew. Vergunnings- en verzekeringstrajecten zullen ook meer complex zijn dan voor 2020. De druk is hoog. Als dit jaar geen evenementen zullen worden toegestaan, zal het lang duren voordat de branche daarvan hersteld is.
Bouwstenen voor veiligheid en gezondheid
Onder druk van politiek, media en tijd wordt veel gespeculeerd over rollen en maatregelen die de evenementensector moet nemen in de strijd tegen Covid19. Het Fieldlab Evenementen heeft goedkeuring gekregen van de overheid om in dit kader drie experimentele evenementen te organiseren. Ze onderzoekt welke bouwstenen nodig zijn voor een veilig evenement. Ze doet dit in een streng gecontroleerde setting, waarbij alleen toegang wordt geboden aan mensen die negatief testen voor het virus.
De grote vraag die openstaat is of dit beleid na de experimentele fase door hen wordt aangehouden. Gaan de branchevertegenwoordigers zorgen voor een doorbraak in de manier waarop we de risico’s rond het virus behandelen, of stevenen we af op een landelijk beleid op basis van volledige-risicouitsluiting?
Toegang op basis van vaccinatiestatus en testresultaten
Het is geweldig nieuws dat er binnenkort vaccins beschikbaar zijn om de kwetsbaren in de samenleving te beschermen. En de overheid toont zich met het Fieldlab Evenementen eindelijk gewillig om te denken in mogelijkheden. De suggestie om een vaccinatie of negatieve test onderdeel te maken van een landelijk toegangsbeleid is echter gevaarlijk.
Het is buitenproportioneel, mogelijk ineffectief en leunt op een instabiel fundament
Het weigeren van mensen vanwege hun vaccinatiestatus of testresultaten kan worden beschouwd als een grondwetsovertreding omdat het mensen op basis van hun gezondheid uitsluit van de samenleving (3).
Het sluit Nederlanders uit die het vaccin niet zullen of kunnen nemen. Omdat ze nog niet aan de beurt zijn, of uit medische, religieuze of persoonlijke redenen. De vraag is of het eerlijk, houdbaar en noodzakelijk is om hen te verplichten om zich telkens te laten testen om hun gezondheid te bewijzen.
Het voorgestelde beleid mist daarnaast een goede onderbouwing (risicoanalyse) en zal problemen opleveren voor de organisatoren met minder mensen, middelen en expertise dan bijvoorbeeld een Mojo of ID&T. Het tonen en checken van een vaccinatiebewijs of testresultaat zal, in combinatie met discussies, de instroom naar het evenemententerrein vertragen en leiden tot onwenselijk hoge publieksdichtheid voor de ingang, en een kostbare personeelsinzet.
Er wordt op de zaken vooruit gelopen
Met gespeculeer over vaccinatiebewijzen en testresultaten wordt op de zaken vooruit gelopen. Het is namelijk nog niet aangetoond dat de vaccins de overdraagbaarheid van het virus zullen verminderen (4). Als overdraagbaarheid niet of nauwelijks voorkomen wordt met een vaccin, heeft een uitsluitingsbeleid weinig tot geen zin.
Ook komen de bestaande testmethodes steeds meer onder vuur te liggen vanwege de accuraatheid en neiging om grote aantallen foutpositieven of foutnegatieven te produceren (5).
De conclusie dat een negatief testresultaat of vaccinatie aan de basis moet staan van een Covid-safe evenement, is daarom te voorbarig. Het fundament is te instabiel om een sectorbreed veiligheidsbeleid op te baseren.
Er moet een betere balans komen tussen risico’s en maatregelen
Een goed veiligheidsbeleid is er een waarin risico’s en maatregelen in balans zijn. In een risicoanalyse voor een evenement wordt in beeld gebracht welke risico’s voorzienbaar zijn, voor, tijdens en na het evenement. Er wordt een prioritering in deze risico’s gemaakt, op basis van onder meer de kans dat het zich voordoet, de impact ervan en de duur van blootstelling aan het risico. Dit wordt multidisciplinair bediscussieerd, alvorens wordt besloten welke restrisico’s acceptabel zijn. Aan het einde van dit proces worden mitigerende maatregelen overwogen die passen bij het publieksprofiel, terrein en evenement, om de meest wenselijke en passende mate van veiligheid te bereiken.
Laten we niet langer streven naar volledige risico-uitsluiting
Niets is vrij van risico’s. Toch leek de overheid dit jaar te streven naar een volledige risico-uitsluiting rond Covid19, ongeacht de nevenschade en kosten hiervan. Dit leidde in veel aspecten tot een ongebalanceerde aanpak, die schade aanbracht aan de samenleving en economie. Het virus nam een plek in de spotlights, en andere risico’s en problemen bleven over het algemeen in de schaduw.
De evenementensector loopt risico om deze trend van volledige risico-uitsluiting te volgen, door een moker te gebruiken om een noot te kraken. Zou het niet beter zijn om terug te gaan naar de basis, en een meer risico-gerichte en inclusieve aanpak te nemen? De sector bestaat immers om mensen bij elkaar te brengen…
Wat zijn de risico’s?
Het is bijna een jaar geleden dat de overheid de evenementensector op slot draaide, en sindsdien is er veel veranderd. We weten veel meer over het virus. Hoe het zich verspreidt, hoe de ziekte zich ontwikkelt, wie risico lopen en hoe mensen met symptomen het best behandeld kunnen worden. De komst van de effectieve vaccins zal voor de gezondheidsrisico’s van het coronavirus daarnaast op grote schaal reduceren, en de gezondheidszorg ontzien. Desondanks lijken velen van ons hun beleid nog steeds te baseren op angst. Maar aangezien we de daadwerkelijke risico’s veel beter kunnen duiden, wegen en meten dan voorheen, zou er minder reden moeten zijn voor bezorgdheid.
Reden te meer om de discussie te verplaatsen van Covid-maatregelen naar Covid-risico’s.
Maak de risicoanalyse onderdeel van het experiment
Voordat er wordt gesproken over veiligheidsmaatregelen, is het wat mij betreft essentieel om de risico’s rond Covid19 en evenementen openbaar te bediscussieren en te heroverwegen.
Door deze discussie publiekelijk te voeren voorkomen we dat organisatoren en individuen het hebben van een uitsluitingsbeleid noodzakelijk of zelfs normaal gaan vinden – dit is het namelijk niet.
We moeten het hebben over vragen als: ‘hoe gevaarlijk is het Covid19 voor de verschillende typen evenementen en -bezoekers?’, ‘Hoe gevaarlijk is verspreiding van het virus als de kwetsbaren in de samenleving zijn gevaccineerd?’, ‘Welke mate van risicoreductie willen we realiseren; wat zijn acceptabele restrisico’s? en, ‘in hoeverre willen we festivalbezoekers in staat stellen om een eigen risicoanalyse uit te voeren?’ Dit zijn voorbeelden van belangrijke zaken om te overwegen voor er over maatregelen wordt besloten.
Het stellen van deze vragen past bij de voortrekkersrol die het Fieldlab op zich heeft genomen.
Wordt deze stap overgeslagen?
Dan riskeert de evenementenbranche het vlagschip te worden van een uitsluitingsmaatschappij. Ook zal de discussie zich onherroepelijk verplaatsen tot aan de poort. Mensen die in 2021 zonder goede onderbouwing de deur worden gewezen, zullen het volgende jaar misschien niet terugkomen. Er zal een grotere vraag ontstaan voor (illegale) evenementen zonder vaccinatie of testcontrole, wat gevolg gaat hebben voor het aanbod.
De sector zal daarnaast zonder aanwijsbare noodzaak worden opgezadeld met buitenproportionele, kostbare veiligheidsvereisten. En daar zal ze nog jaren last van hebben.
Bronnen
1) Mojo ziet testevenementen, evenals sneltesten en vaccinaties, als belangrijke stappen voor de herstart van de sector.
https://www.mojo.nl/over-mojo/nieuws/persbericht-tsmgo/
2) De Alliantie van Evenementenbouwers ziet ‘testen aan de deur’ als een incentive voor a-symptomatische mensen om zich te laten testen.
https://evenementenbouwers.org/wp-content/uploads/2020/05/20201207_Evenementenbranche_Position-paper.pdf
3) Enkel toegang geven aan gezonde en gevaccineerde mensen is niet in lijn met artikel 1 en 11 van de Grondwet. https://www.denederlandsegrondwet.nl/
4) Vaccinaties hoeven de overdraagbaarheid van het virus niet te verlagen, wat een vaccinatiebeleid om besmettingen tegen te gaan ineffectief zou maken. https://www.sciencenews.org/article/covid-19-coronavirus-vaccines-questions-social-distance-mask-transmission
5) Het gebruik van RT-PCR testen ligt onder vuur nadat er grote fouten zijn ontdekt in het wetenschappelijke artikel dat ten grondslag ligt aan de testsamenleving. https://cormandrostenreview.com/report/